Dlaczego dzielenie się krwią jest tak ważne?

Trochę historii

Grupy krwi odkrył austriacki lekarz Karl Landsteiner. Dokonał tego w 1901 roku. Zauważył on, że na krwinkach czerwonych występują dwa antygeny, które warunkują zjawisko aglutynacji, czyli zlepiania się ze sobą poszczególnych krwinek. Korzystał z dorobku swoich poprzedników, dwóch innych uczonych. Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem stworzyli podstawy nauki o grupach krwi. To właśnie oni wprowadzili oznaczenie symbolami: A, B, AB, i 0. Takie to właśnie oznaczenie zostało w 1928 roku przyjęte przez państwa na całym świecie. Karl Landsteiner w 1930 roku otrzymał za swoje badania nagrodę Nobla.

Od 2004 roku krwiodawcy z całego świata obchodzą swoje święto 14 czerwca. Światowy Dzień Krwiodawcy to wyraz wdzięczności za ich bezinteresowną pomoc i poświęcenie. Patronat nad obchodami Światowego Dnia Krwiodawcy sprawują: Światowa Organizacja Zdrowia, Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc, Międzynarodowe Towarzystwo Transfuzjologiczne oraz Międzynarodowa Federacja Organizacji Krwiodawców. W Polsce Narodowe Centrum Zdrowia jak co roku przygotowało szereg imprez propagujących ideę honorowego krwiodawstwa.

W naszym kraju mamy około pół miliona honorowych dawców krwi. Według Polskiego Czerwonego Krzyża za honorowego krwiodawcę uchodzi każdy, kto choć raz oddał krew.

Podziel się krwią – Uratuj życie!

Krew jest lekiem, który nie ma zamiennika, bo dotąd nie wynaleziono jej substytutu. Co roku liczba dawców rośnie o około 3,6 %, w tym samym czasie potrzeby rosną o 8,6%!

Krwi szczególnie potrzebują:
• Pacjenci z chorobami rozrostowymi i nowotworami, w trakcie i po chemioterapii
• Ludzie chorzy na hemofilię
• Pacjenci z anemią – potrzebują transfuzji krwi, aby zwiększyć poziom żelaza
• Pacjenci z urazami, po krwotokach i ciężkich oparzeniach – wymagają dostarczenia nawet do 20 jednostek krwi
• Osoby z wrodzonymi wadami, niedoborem składników krwi (chorobami krwi, niedoborami immunologicznymi)
• Pacjenci podczas operacji ginekologicznych, chirurgicznych i na otwartym sercu
• Pacjenci przy przeszczepach narządów lub szpiku kostnego
• Kobiety po porodzie, u których był duży ubytek krwi

Kto może oddać krew
• dawcą może być osoba w wieku od 18 do 65 lat
• ciężar ciała takiej osoby nie powinien być mniejszy niż 50 kg
• temperatura ciała, mierzona pod pachą, nie powinna u niej przekraczać 37oC
• warunkiem zakwalifikowania badanej osoby do oddania krwi jest dobry stan zdrowia

Co warto wiedzieć o oddawaniu krwi?

Nasza krew to naprawdę cenny towar. To zdanie nie jest czystym komunałem – trzeba sobie bowiem uświadomić, że nie da się jej wyprodukować sztucznie, a jej zużycie jest ogromne. Operacja przeszczepu wątroby, bez żadnych komplikacji, wymaga 10 litrów krwi. Jedna jednostka pobierana od dawców w punkcie krwiodawstwa to 450 ml, czyli na jedną operację pobrać trzeba krew od ponad 20 osób!

Dodatkowo krew ma określony, krótki termin przydatności i nie da się jej przetrzymywać w nieskończoność, zaś do transfuzji trzeba jeszcze dopasować odpowiednią grupę. Oznacza to, że nawet jeżeli na korytarzu Centrum Krwiodawstwa widzimy tłumy, to może się okazać, że ich wysiłkiem uratuje się zaledwie pojedyncze osoby.

Kolejną sprawą są rygorystyczne kryteria kwalifikacji dawców. Czasowo zdyskwalifikować mogą nas nawet takie banały jak wzięcie w ciągu ostatnich 5 dni aspiryny, wyjazd turystyczny do egzotycznego kraju, leczenie kanałowe zęba albo zwykła grypa. Są też wyłączenia stałe. Przykładowo nie mogą oddawać krwi osoby chore na cukrzycę, przewlekłe schorzenia tarczycy oraz cierpiące na ciężkie choroby układu krążenia (np. po zawałach).

Wszystkie te informacje podajemy na początku procesu donacji, wypełniając liczący kilkadziesiąt punktów kwestionariusz. Następnie pobierana jest od nas próbka krwi w celu wykonania podstawowych badań (morfologii), a po uzyskaniu jej wyników udajemy się do gabinetu lekarskiego, gdzie dokonana zostanie ostateczna kwalifikacja, czy możemy oddać krew, czy nie.
Wyniki morfologii są dla nas dostępne od razu. Dużo ważniejsze jest jednak, że po pobraniu krew jest dodatkowo badana, by sprawdzić, czy dawca nie jest zakażony kiłą, HIV, wirusami zapalenia wątroby typu B lub C. W przypadku wyniku pozytywnego zostaniemy listownie o tym poinformowani, co samo w sobie jest ważnym profitem.

Krew na wagę złota

Każdy, kto odda krew w przeznaczonym do tego punkcie może liczyć na napój oraz ‘coś słodkiego’. W miastach HDK może liczyć na zniżki bądź uzyskać prawo do całkowicie darmowych przejazdów miejskich. Dawca krwi po jej oddaniu otrzymuje również osiem tabliczek czekolady. Nie ulega jednak wątpliwości, że nie o czekolady i darmowe przejazdy tu chodzi, które obok innych drobniejszych prezentów (np. rozdawanych przy różnych okazjach „krwiodawczych” gadżetów czy zniżek w sklepach po okazaniu legitymacji Honorowego Dawcy Krwi) są miłą zachętą, ale nie mogą stanowić istoty sprawy.

Oddawanie krwi to przede wszystkim uczestniczenie w wyjątkowym procesie, gdzie o cudze zdrowie walczą nie lekarze, pielęgniarki czy farmaceuci, a tysiące zwykłych ludzi, których daru obecna nauka nie jest w stanie zastąpić żadnym zamiennikiem.

Bliższe informacje o szczegółowych warunkach oddania krwi i miejscach, gdzie można to zrobić, najlepiej zaczerpnąć ze strony właściwego Regionalnego Centrum Krwiodawstwa.

Na każdej ze stron zobaczymy informacje o aktualnym zapotrzebowaniu w danym mieście z podziałem z grupy krwi:

Źródło: Krwiodawstwo – Ministerstwo Zdrowia – Portal Gov.pl (www.gov.pl)

Chyba każdy zgodzi się ze stwierdzeniem, że krew to symbol życia. To bardzo cenny surowiec, niezbędny do właściwego funkcjonowania naszego organizmu. W czasach PRL uczniowie mieli zeszyty, na okładkach których było napisane, że dzięki krwi możemy żyć. Szkoda, że dziś nie ma takich zeszytów – warto popularyzować idęę honorowego krwiodastwa już wśród młodzieży.

Idea honorowego krwiodastwa a historia

Pierwszy w naszym kraju ośrodek krwiodawstwa został utworzony w 1935 r. przy szpitalu PCK w Warszawie. Otrzymał on nazwę Instytutu Pobierania i Konserwacji Krwi. Rok później PCK zorganizował w Łodzi Centralną Stację Wypadkową, w skład której wchodził Ośrodek Przetaczania Krwi. Tuż przed wybuchem II wojny światowej działały u nas trzy ośrodki przetaczania krwi, honorowych krwiodawców było natomiast nieco ponad tysiąc.

Idea honorowego krwiodawstwa sięga czasów II Rzeczypospolitej. Dopiero po wojnie zaobserwowaliśmy jego coraz bardziej dynamiczny i skuteczny rozwój – mówił historyk Cezary Cybulski. W początkach PRL-u liczba honorowych krwiodawców wzrosła do prawie 7 tysięcy, a w Warszawie utworzono specjalny Instytut Hematologii mający zajmować się ujednoliceniem przepisów dotyczących leczenia krwią, tworzeniem nowych placówek służby krwi, a także szkoleniem pracującego w nich fachowego personelu. Przy poszczególnych zakładach powstawały też Kluby Honorowych Dawców Krwi. Ich liczba w roku 1986 wynosiła prawie 4,5 tysiąca, a skupiały one ponad 350 tysięcy członków.

Po transformacji ustrojowej znaczenie istniejących przy zakładach klubów HDK zdecydowanie zmalało. W ich miejsce tworzono punkty działające w danym regionie, mieście czy gminie. Coraz wyraźniej honorowe krwiodawstwo zaczęło nabierać charakteru lokalnego. Tendencja ta utrzymuje się do dziś, a jej potwierdzeniem są choćby Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Przejęły one kompetencje Wojewódzkich Stacji Krwiodawstwa, mają też oddziały terenowe.

Jak jest dzisiaj?

Według danych Instytutu Hematologii i Transfuzjologii mamy w Polsce 179 oddziałów terenowych Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Najwięcej takich placówek, bo aż 22, znajduje się w województwie mazowieckim, nieco mniej w wielkopolskim. Najmniej oddziałów mają województwa: kujawsko-pomorskie – 5 i opolskie – 4. Województwo lubelskie z 11 oddziałami plasuje się w środku stawki.

Honorowych krwiodawców mamy w naszych kraju prawie 567 tysięcy. Zdecydowanie dominuje tutaj województwo mazowieckie, w którym krew oddaje ponad 78 tysięcy ludzi. Dla porównania w województwie lubelskim osób takich jest prawie 35 tysięcy. Łączna ilość oddanej krwi wynosi prawie 892 tysięcy jednostek. Jedna jednostka to 450 mililitrów. Najwięcej krwi, bo 112 tysięcy jednostek, oddano w województwie śląskim, nieco mniej – 109 tysięcy – w mazowieckim. Województwo lubelskie też uzyskało niezły, wynoszący prawie 46 tysięcy, wynik.

W porównaniu z latami ubiegłymi liczba honorowych krwiodawców systematycznie wzrasta.

Uniwersalna krew - czy czeka nas rewolucja?

Jakiś czas temu świat obiegła sensacyjna wiadomość. Otóż międzynarodowa grupa naukowców, której pracami kierował prof. Martin L. Olsson ze szwedzkiego uniwersytetu w Lundzie, ogłosiła, w jaki sposób zmieniać grupę krwi. Rozwiązałoby to problem braku odpowiedniej grupy do transfuzji podczas skomplikowanych operacji chirurgicznych.

Jak twierdzi profesor Olsson, odkryto specjalny typ enzymów, przy pomocy których powstanie uniwersalna krew. Będzie się ją przetaczać pacjentom niezależnie od tego, jaką grupę krwi posiadają. Działanie enzymów można porównać do pralki. Powodują one, że krew grupy A, B lub AB staje się grupą 0. Dzieje się tak, gdyż enzymy usuwają łańcuchy węglowodanów z czerwonych ciałek ludzkiej krwi. W związku z tym każdą krew można przetworzyć na taką, która będzie przydatna do przetoczenia dowolnemu pacjentowi. Uniknie się w ten sposób zagrożenia podania choremu krwi niezgodnej z jego własną grupą.

Czy nowa metoda znajdzie powszechne zastosowanie w krwiolecznictwie, czas pokaże. Jak na razie przeprowadzono pierwsze testy kliniczne na pacjentach. Jeśli jednak uniwersalna krew zyska powszechne uznanie i podczas operacji nie będzie żadnych komplikacji w światowej medycynie, zapowiada się prawdziwa rewolucja.

Gdzie oddać krew?

źródło: twojakrew.pl

14 czerwca w Poznaniu przy Galerii ‘Posnania’ podstawiony będzie specjalny ambulans, gdzie będzie można oddać krew dodatkowo jest to możliwe w pozostałych lokalizacjach każdego dnia – szczegóły znajdziecie na stronie poszczególnych oddziałów.

RCKiK w Poznaniu TO Poznań
Poznań 60-479
ul. Juraszów 7/19
Telefon: 61 82 33 351
Strona www: www.rckik.poznan.pl/oddzialy_terenowe

RCKiK w Warszawie TO Płock
Płock 09-400
ul. Medyczna 19
tel.: 24 364-62-51
Strona www: www.rckik-warszawa.com.pl/gdzie-i-kiedy-oddac-krew

WCKiK MON Terenowa Stacja Szczecin
Szczecin 71-507
ul. Piotra Skargi 9-11
Telefon: 261 455 642
E-mail: szczecin@wckik.pl
Strona www: https://wckik.pl/wp/ts/szczecin/

Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Oddział terenowy
RCKiK w Kaliszu TO Konin
ul. Wyszyńskiego 1, Konin 62-510
Telefon: 63 243 86 28
E-mail: ot.konin@krwiodawstwo.kalisz.pl
Strona www: https://krwiodawstwo.kalisz.pl/oddzialy/oddzialy-terenowe/

Serdecznie zachęcamy Was do oddawania krwi! 

Przeczytaj inne artykuły na naszym blogu:
Zadbaj o swój mózg – o neuroplastyczności słów kilka
Zadbaj o dobre samopoczucie, spokój i równowagę 
Pierwszy rok Programu Feel Good w Majorel Polska!