Przewodnik po emocjach
Lęk, choć jest naturalną i potrzebną emocją, czasami utrudnia funkcjonowanie, prowadzi do problemów w życiu osobistym i zawodowym, a także jest męczący.
Smutek się „smutkuje”, a depresję się leczy – smutek jest emocją, a depresja chorobą. Jeden dzień obniżonego nastroju to nie jest jeszcze zaburzenie. Chociaż faktycznie panuje błędne przekonanie, że synonimem emocji takich jak smutek, złość czy frustracja, stała się właśnie depresja. Odczuwanie emocji jest powszechne, potrzebne i naturalne. Smutek trwający dłuższy czas, przy akompaniamencie innych objawów, np. lęku, anhedonii (czyli utracie zdolności odczuwania przyjemności), zaburzeń cyklów dobowych lub zaburzeń apetytu, spadku energii, zmęczenia, utrzymujących się przez większość dnia, może świadczyć o depresji. Najczęściej mówi się o stanie utrzymującym się ponad dwa tygodnie.
Smutek jest naturalnym towarzyszem życia. Psychiatra Antoni Kępiński stwierdził nawet, że „smutek jest dolą człowieka”. Nie musimy się go obawiać, ponieważ ma swoją rolę do spełnienia. Natomiast depresja to poważna choroba. Jeśli odczuwasz spadek nastroju już od jakiegoś czasu, zauważasz u siebie zmiany np. w koncentracji, apetycie czy jakości snu, zgłoś się do specjalisty. Nie zwlekaj — Twoje zdrowie psychiczne jest ważne! Depresja to naprawdę poważna, niestety również śmiertelna, choroba. Nie jest stanem przejściowym, trwającym np. kilka dni. Wiąże się ze zmianami biochemicznymi w mózgu.
Jak pomóc i samemu przetrwać? Nie jest to sprawa prosta ani oczywista. Dlatego poniżej znajdziecie kilka wskazówek, które mogą okazać się przydatne, kiedy wspieramy bliskie nam osoby w przeżywaniu trudności. Przyjaciele i rodzina są często na pierwszej linii, widząc zmagania drugiej osoby. Pierwsza przyjacielska pomoc psychologiczna stanowi bardzo ważny czynnik wspierający proces zdrowienia i olbrzymi zasób w leczeniu, o ile do takiego dojdzie. Praca w formule home office trochę nas tego pozbawiła. Brakuje nam kolegów z biurka obok. Pamiętajcie jednak, że jeśli chcemy wspierać innych, musimy także zadbać o siebie, o swoje granice i zdrowie, aby mieć siłę wspierać innych. I jeszcze jedno! Aby oswajać psychoterapię i troskę o zdrowie psychiczne, potrzebna jest nam normalizacja tego obszaru. Ważne są dzielenie się doświadczeniami i skuteczna psychoedukacja. A w relacjach przyjacielskich po prostu obecność. Nikt nie jest w stanie przejąć odpowiedzialności za stan i uczucia innych osób, ale sama świadomość, że są w naszym otoczeniu osoby, które biorą pod uwagę to, co czujemy i są przy nas pomimo osłabienia formy, stanowi duży wkład i olbrzymi czynnik leczący. Podsumowując: po prostu bądźmy. Tylko tyle i aż tyle. Skorzystaj z poniższych wskazówek, aby zadbać o innych i o siebie.
Siła myślenia, czyli co jest źródłem przykrych emocji
Nasze samopoczucie nie bierze się znikąd. Ma ścisły związek z tym, co myślimy o rzeczach, które nas spotykają. To nie wydarzenia same w sobie powodują to, jak się czujemy i działamy, ale nasze przekonania na ich temat. Sprawdźmy to na przykładach:
- czy z utraty pracy w równym stopniu będzie niezadowolony ktoś niezamożny i osoba, która wygrała dzień wcześniej na loterii?
- czy będziemy bali się tygrysa tak samo jak treser, który przebywa z nim na co dzień?
Wszystko mieści się w naszej głowie. I choć często to słyszymy, upowszechniamy, a więc i z czasem wypaczamy, to jednak tam tkwi źródło naszych dobrych i gorszych nastrojów. Rozpiszmy to literami alfabetu ABC: A to wydarzenie, B to myśli i przekonania na jego temat, C to emocje i działania wynikające z myśli. UWAGA: to nie A powoduje C, tylko B!
Zawsze istnieje inny punkt widzenia! Na każdy przedmiot można spojrzeć z różnych perspektyw. Dlaczego więc nie wybrać takiej perspektywy, która sprawi, że będziemy czuli się dobrze?
Gdy pojawiają się negatywne emocje, lęki czy panika, warto przyjrzeć się swoim myślom.
Jeżeli dana myśl nie spełnia minimum 3 z powyższych zasad, warto zastanowić się nad zmianą przekonania, które po prostu nas nie wspiera. Powyższy model wywodzi się z tzw. racjonalnej terapii zachowania. Z powodzeniem stosuje się go w przypadku zarówno sytuacji związanej ze zdrowiem (terapia), jak i w przypadku procesu rozwoju (np. coaching czy mentoring). Można go swobodnie wykorzystać w profilaktyce własnego dobrostanu.
